O orijentiringu

Orijentiring je sport u kome takmičar samostalno uz pomoć mape i kompasa pronalazi po propisanom redosledu određeni broj objekata (kontrola) obeleženih na terenu i na karti. Osnovni cilj je pronalaženje svih kontrola za što kraće vreme. Ovo je sport u kome se podjednako iskazuje veština orijentacije u prostoru i fizička sposobnost takmičara.

Takmičenja se održavaju u raznovrsnim prirodnim okruženjima, ali i u gradovima, parkovima. Takmičenja su uglavnom pojedinačna, ali postoje i štafetna, zatim dnevna i noćna, jednodnevna, dvodnevna i višednevna, u letnjim i zimskim uslovima.

Takmičari su podeljeni u preko 30 kategorija, zavisno od pola i uzrasta (počev od 10-12 god, pa do veteranskih preko 35 godina). Za vrhunske takmičare postoji elitna kategorija u kojoj učestvuju samo najkvalitetniji takmičari. Jedinstvena je i kategorija Sport za sve ili Open kategorija u kojoj se može nastupati rekreativno.

U sistemu takmičenja postoje sprint (pobedničko vreme 12-15 min), srednje (25-35 min) i duge distance (uglavnom preko 50 min).

Oprema za takmičenje je slobodna po izboru i veoma jednostavna, a sastoji se od patika sa manjim kramponima i specijalno izrađenog dresa. Takmičari prilikom kretanja po terenu koriste kompase specijalne izrade.

Orijentiring je nastao u Skandinaviji krajem prošlog veka u jedinicama švedske vojske. Prva dokumentovana vojna takmičenja održana su 1893. god. u Stokholmu i 1897. god. u Bergenu (Norveška), a prvo civilno 1900. u Oslu kada se prvi put pojavio i naziv “orijentacija”. Do I svetskog rata takmičenja su bila malobrojna, dok je prvo veće takmičenje održano 1919. god. u Stokholmu, a okupilo je 220 takmičara.

Prvo međunarodno takmičenje održano je 1932. god. kod Osla, kao dvomeč Norveške i Švedske, a prvi nacionalni šampionat 1935. u Švedskoj.

Od evropskih zemalja izvan Skandinavije orijentiring počinje prvo da se širi u Švajcarskoj, gde je prvo takmičenje održano 1948. godine. Ubrzo zatim se širi i u druge evropske zemlje, zahvatajući pre svih: Čehoslovačku, Nemačku, Austriju, SSSR, Mađarsku, Rumuniju, Bugarsku, itd.

Međunarodna orijentiring federacija (International Orienteering Federation – IOF) osnovana je u Danskoj 1961. Prvo Evropsko prvenstvo održano je 1962. godine u Norveškoj, a prvo svetsko prvenstvo 1966. godine u Finskoj.

U našoj zemlji orijentiring počinje da se razvija od 1950- ih. U početku su bila ekipna takmičenja i organizovana po pravilima Planinarskog saveza Jugoslavije. Prvo pojedinačno takmičenje u orijentiringu na tlu Srbije održano je 1975. godine (okolina Smedereva). Ipak, pojedinačna takmičenja po pravilima IOF-a zaživela su tek početkom 80-tih godina. Prvi šampionat Jugoslavije održan je 1981. godine u okolini Zagreba.

Godine 1993. posle raspada „stare“ Jugoslavije osnovan je Jugoslovenski savez za orijentacioni sport. Naslednik ovog saveza danas je ORIJENTIRING SAVEZ SRBIJE.